santa cristina do viso

Había tempo que quería ir visitar a Lois no lugar onde repousa.

Tamén en Vimeo [aquí]

o ferreiro da palabra

[pasou un 11 de maio…] 

O viaxeiro baixa do tren e bota a andar amodiño. A súa mirada vai xogando a perfilar os contornos da arrebatadora luz que se concentra na sala de espera da estación, co sol entrando a eito polas fiestras. A súa única equipaxe é unha bolsa de rosquillas de Piloño.

Dores e Zeltia, Zeltia e Dores, ghrade e caínzo, o encontro desde hai tempo agardado, a confesión do viaxeiro: Dixéravos que ía traer rosquillas de Remigio, pero acabáranse, así que Maridepiloño colleumas de Dora. Hanvos saber ben.

Xantan no Rincón de Gran Hermano, exquisito antro só para iniciados, e falan de Lois, da escrita de Lois, do poeta Lois, do legado Lois, do mundo Lois. Falan tamén, claro que si, das barrabasadas que no seu nome se perpetran nestes días tan propicios. Falcatruadas, inxustizas, atropelos.

Chegan as cinco e comeza o obradoiro. Sucédense as lecturas, as intervencións, os silencios… O viaxeiro está fascinado. E pouco importa que do outro lado do tabique chegue o ruído das partidas de dominó. E nada importa que haxa entre os asistentes quen nunca escoitara falar dun tal Lois Pereiro. Non lle importa a Dores, que fala coas mans, que cala coas olladas. Non lle importa a Zeltia, que ten os libros de Lois cheos de anotacións a lapis, salpicados de evocadoras flores secas (e aí está a foto), de subliñados, de referencias, pero que pensa que non, que ela non sabe nada. Que sorte teñen Dores, Zeltia e todos os e as que pensan que non saben nada: só eles aprenden.

Non lle importa tampouco á señora da esquina, que se mantén calada toda a sesión e que só toma a palabra para dicir que non é capaz de ler a Lois porque o seu fillo morreu de SIDA. Intentei lelo, pero non dou, teño que saír da casa, é superior a min.

Dores rompe a chorar mentres a señora volve ao seu silencio.

O viaxeiro regresa coas maletas cheas.

Inclinación de cabeza.

náufragos

Aproveitei o sol daquela tarde de luns para facer unha camiñata por Compostela. Circulei pola zona vella, atravesei a alameda e baixei ata a libraría Abraxas para botar un ollo. Foi alí onde me pillou a súa chamada.

-Hoxe estou un pouco mal: tiven un desencontro con Fenosa e os cabróns cortáronme a luz.
-…
-Si, xa arranxei o asunto e acabo de pagar a factura agora mesmo, pero ata mañá non me restablecen o servizo.
-…
-Pois eu queríache pedir un favor, se pode ser… Xa sei que che vai soar raro, pero animaríame moito que antes de dormir me chamases para lerme por teléfono calquera cousa ata que colla o sono.
-…
-Iso é cousa túa. Prefiro que non me digas o que me vas ler. Será unha sorpresa.

Foi colgar o teléfono e atopar diante miña un exemplar de Náufragos do paradiso, a novela inacabada de Lois Pereiro [inacabada, pero non incompleta, como di seu irmán no prólogo]. Eu sabía da existencia dese texto por referencias, pero nunca o tivera diante; nin sequera sabía que xa se publicara. Xa sei o que che vou ler pola noite, pensei, e merqueino.

A sesión de lectura telefónica durou cousa dunha hora. Eu lía e lía, co teléfono enganchado entre a orella e o ombreiro. A veces interrumpíame para pedirme que lese outra vez aquel parágrafo que lle parecera tan fermoso. E líao de novo, claro, e si que era fermoso. A lectura avanzaba a cabalo da medianoite e a súa respiración íame indicando que o sono estaba tomando posicións. Marquei a última páxina que lin: Bernal observou que falaba sen comas: todos puntos, frases cortas, esenciais. Quixo facer o mesmo: separar os puntos.

o mar de monforte, o mar do incio

Pedinlle a Aura que me lese algúns fragmentos da Conversa Ultramarina, o diario que escribiu Lois Pereiro na primavera do ano 1995.

Xuntei a lectura de Aura coa música de Nusrat Fateh Ali Khan [Pereiro refírese a el nos diarios] e cunhas imaxes do mar que gravei o sábado pasado mentres respiraba, por fin, un aire limpo.

o rei dos prólogos

Recibín un agasallo en forma de fermosa dedicatoria

[Grazas, Z, claro que me tería gustado estar alí!]

E vai Z  e tira de telefonino para recoller un anaquiño da intervención de Xosé Manuel Pereiro, o irmán de Lois [Eu son a viúva, di de si mesmo o home que máis prólogos escribe no país]

contra a morte

Veño de revisar unha referencia xornalística de todos os materiais que están saíndo sobre Lois Pereiro, e comprobei que xa está rematado o documental que leva por título Contra a morte, de Alexandre Cancelo e Iago Martínez. Faláronme ben del e agardo poder velo pronto.

Contra a morte o amor que vai comigo é un dos poemas de Lois que máis me impactan [e impáctanme case todos, a verdade]. Aproveitando ese texto e outros tres quixen deixar, tamén, a miña homenaxe. A música que serve de fondo á lectura é de Gustavo Santaolalla.

lois x lois

Lois Pereiro na voz de Lois Pereiro.

[Pub Moka, A Coruña, febreiro de 1996]

PS/ Se queres gardar este arquivo, ou calquera outra cousa que soe no teu ordenador, podes probar as virtudes do programa Audacity. Aquí vai un titorial sinxelo.  Pero, neste caso, a descarga deste audio é ben doada: de momento está dispoñible en Megaupload [ligazón].

un correo-e

>>

Onte estaba un pouco pachuchiña á tarde, e tiven sesión de sofá con Lois Pereiro.
Á noite, cando deixei o libro, quedei envolta na súa atmosfera.
E que… [sabes?] terminei lendo coma se fose eu quen escribira, poñéndome na súa pel…
[dentro do que é posible facer iso con alguén de quen non sabes nada, a excepción de saber que sabe que vai morrer;
que a súa relación amorosa estaba rota:

unidireccional, si, e irreversible / ou bidireccional, pero imposible, como el dicía.

Supoño que esquecer a quen se ama é un luxo que non podía permitirse: un luxo accesible só para quen pensa ter futuro]

Apetecíame falar e íate chamar, pero vin que era un pouco tarde:
de boa te libraches!

Concluíndo: á noite era eu un pouco Lois Pereiro, e coma el podía sentir esa necesidade de continuidade, de non diluírme na nada.

Dos días que reserva para min o destino
cada unha das súas noites por vivir
sería a derradeira
a única esencial
se puidese vivirte a ti tamén
trasnoitado sobre o teu corpo en calma
cohabitando os teus soños
sobrevivido á miña inexistencia
soñado nas túas noites
ou prorrogado en ti.

[…] e a súa vida segue o seu camiño,
indiferente,
allea á miña morte,
á miña vida,

Contrapoñendo á vida del:

E aquí estou eu
con ela dentro sempre
insomne
e irredenta
como única compaña unha vez máis;
a enfermidade

E isto, non é un berro?

Déixate devorar por quen te escolla
agora que es unha luz evadida
da escuridade que te tiña capturado.
Déixate devorar
e impide feramente
que te volva habitar e te contaxie
a túa latente sombra irrevocable

E hoxe, non sei polo que, teño unha estraña sensación de orfandade.

inmersión

O post do día 2 recibiu varios comentarios pedindo un audio [e tamén un audi] do poema de Lois Pereiro. Non son eu ningún recitador nin nada parecido, pero aquí estamos en familia e apeteceume cumprir ese gusto. Quixera telo feito antes, pero estes días estounos pasando con certas molestias físicas que me levan da cama ao sofá e do sofá á cama. A parte boa é que estou dispoñendo de tempo para reler toda a obra de Pereiro que teño na casa, que son os libros Poemas 1981-1991 e Poesía última de amor e enfermidade 1992-1995. Deste último poemario, que cada vez me impresiona máis, escollín o texto que hoxe leo:

A inmersión no silencio é o que distingue
ós que aman con espírito suicida
dos que somentes son
un soño breve.

Na viaxe nocturna que emprendemos
polo interior dun corpo diferente
un acto de amor é un fluído urxente
de suor bágoas e esperma
contra o medo

palabras desarmadas
desexos que se perden
na néboa de mil noites
entre as sabas revoltas
polo feroz presente
de dous corpos que esquecen.

PS/ Ben sei que pronto empezará a chegar información e máis información sobre a vida e milagres de Lois Pereiro, pero voume permitir recomendarche unha entrevista de Lupe Gómez a Xosé Manuel Pereiro, irmau de Lois, publicada hai uns meses no Galicia Hoxe [aquí].

mellor en voz alta

Non pensaba mercar nada, pero amortecía o ano e apeteceume entrar para desexarlle boas festas ao libreiro, amigo meu desde hai anos. Crucei por diante da caixa e vin que estaba no fondo do local. Cando non teño clientes –quixo explicarse– aproveito para abrir caixas e para revisar os albaráns. No chan había moreas de libros e revistas, coma sempre.

Falamos un pouco e dei en remexer distraídamente entre os libros que ían sendo liberados das caixas. Atopei varios volumes dunha fotobiografía sonora de Lois Pereiro [42 euriños!] e quixen botarlle unha ollada a un deles, pero traía un envoltorio de plástico, así que tiven que conformarme con velo por fóra. Despois foron aparecendo varios exemplares dun libro de Pereiro que eu non tiña, Poemas 1981-1991, reeditado moi recentemente por Edicións Positivas. Vexo que xa estás preparado para o 2011, ironicei mentres ía pasando as páxinas do poemario. Alzou a vista dos albaráns e sorriu. Iso agardo -retrucou-, sobre todo se nos centros de ensino lle mandan mercar algo disto á rapazada… Parolamos un pouco sobre o mercantilismo e o oportunismo asociados á celebración das Letras Galegas e bromeamos con algunhas piruetas bibliográficas que viron a luz en anos anteriores. Mira, Xosé, tal e como anda a cousa -e non vexas como se puxo para nós-, agradécese calquera iniciativa que tire da clientela e que nos permita ingresar uns euriños. Máis claro, auga.

Merquei o libro de Lois Pereiro e púxenme con el ao pouco de chegar á casa. Xa me dixera o libreiro que os poemas de Pereiro son para lelos en voz alta…

Terra e máis terra brava

brava mais maina e cruel

violenta, visceral,

secreta, infame, inmemorial,

amada, fole, a terra

anxel, fole e a morte

a morte anxel a morte

en ti

the end