Doña Marisa e as súas nenas diante da escola feminina de Oza. Os nenos estabamos no edificio de enfrente, con don Salustiano ao mando. Franco inda vivía, por se a alguén lle vale iso de referencia, pero no porte daquel ancián cinéfilo xa non quedaban apenas trazas da imaxe marcial que presidía as nosas aulas. Xa o dixo Jean Cocteau: se un puidese pasar a súa vida permanentemente diante do espello, vería que a morte se aplica día a día ao seu traballo coa constancia das abellas.
Pouco despois do tempo no que foi tomada esta foto houbo un cambio no reparto do alumnado: acabouse a división por sexos e impúxose a clasificación por idades. A min, como era dos pequenos, tocoume ir coa profesora. A escola da fotografía foi a miña durante uns tres anos.
Pouco lembro da mestra. Sei que era noviña e que tiña moita paciencia. Non era doado o seu traballo, desde logo. Lembro tamén que poñía certo empeño en corrixir a nosa gheada: No digáis ghoma; se dice goma.
[Esta foto forma parte dunha recompilación de material gráfico que se está facendo en Oza. Estes días anda meu irmán recollendo sobres con vellas fotografías. Manéxaas coma se fosen tesouros, pois tesouriños son]
Falabarato 
Cantas nenas !!!! Encántame, si , tesouriñosss.
Qué chulo!! Que guapiños todos, e que cariñas inocentes, aínda que fora solo pa foto, non? Mira que ben vos enseñaba, co da gheada, xa era fina a maestra, eh?, moi ben feito.
Imaxino ahora a todos estes protagonistas, cando se vexan na foto, logo de tantos anos, cantos recordos terán, algúns, sobre todo os máis vellos. Moi bo traballo! E noraboa tamén o artista de teu irmán, por coidar con tanto esmero estes TESOUROS, como ben dicides.
Pero, eu teño unha pregunta: e tí, cal es? A min pareceme que eres o segundo, empezando pola fila de diante, o lado dunha nena de verde claro, equivocome? Mira que se meto a pata… que vergonza! pero tireime a piscina, a ver que sale!
Parabéns, por non esquecer o pasado!
Estou de novo aquí para decir que o anónimo son eu, Mari de Piloño. Esquecinme de poñer o nombre. Fíxeno a presa, e o apuro non é bo. Pido perdón. Non era a miña intención, pois non me gustan os anónimos. E tamén aproveito para decir que o “falabarato” non e quen decía eu, pois quen eu dicía é unha nena. Así que outras disculpas para esta beleza que hoxe xa será unha muller. Hoxe xa metín a zoca dúas veces, ja,ja. Así, tamén rimos un pouco, non?
E que lle quixen facer a competencia ao vídeo do GEO, que está na dereita da páxina. Que aparece todo chulo pegando a patada a porta, e resulta q xa está aberta,ja,ja,. O final, abrella a policía. Ai, pobriño, que mal quedou!! E tan siquiera, non houbera cámaras!! Menos mal que non lle grabaron a cara, si non caeríalle de vergonza.
O cheiro dos lápices, a carteira herdada, xeonllos ao ar.
As botas, ghorila.
Ben fixo Mari de Piloño cando decidiu botarlle un segundo vistazo á foto, porque alí só hai nenas. Os nenos estabamos na outra escola. O que pasa é que os cortes de pelo das nenas daquel tempo eran caseiros, e xa se sabe que non todo mundo ten a mesma pericia…
Entre as fotos que recolle meu irmán hai poucas da escola. A meirande parte delas rexistran acontecementos festivos familiares ou parroquiais. Moitas son de persoas que non coñecín. Míroas todas, aprecio o seu valor, pero a destas nenas dos anos setenta tócame a febra máis íntima, a do neno tímido de ollos tristes (iso din) que estudaba na outra escola.
E non sigo, porque todo está contido nestas trece palabras perfectas que nos deixou o/a (?) comentarista anterior:
O cheiro dos lápices, a carteira herdada, xeonllos ao ar.
As botas, ghorila.
Grazas a todas/os por seguir sumando.
colándome entre as nenas que nos miran dende o pasado, rodeando á mestra noviña e pequena, observando os peiteados e a roupa da época nesa foto que ten a cor dos anos 70… foi como volver alá.
Crea unha atmósfera evocadora moi forte
[non sempre as evocacións resultan agradables]
E o sabor a nata daquelas ghomas de borrar…